Açık Kaynak Nedir?

Açık kaynak projelerin altında yatan temel ilkeler aşağıdaki gibidir:

Açık kaynak topluluğu, ortak bir amaç doğrultusunda bir araya gelen bir grup kişiyi temsil eder. Bu topluluğun ortak değerleri ve hedefleri, karar alma süreçlerine rehberlik eder ve açık kaynak projeyi ileriye taşır.

Açık kaynak projelerde, topluluktaki herkesin işini en iyi şekilde yapabilmek için ihtiyaç duyacağı bilgi ve materyallere erişebilmesi sağlanır. Ekip üyeleri, büyük resim konusundaki farkındalıklarıyla, daha etkili kararlar alır ve birbirlerinin fikirleri ve keşiflerinden yararlanarak çalışır.

Topluluk projeleri ekip çalışmasını teşvik eder; grup, bireylerin tek başlarına çözemeyeceği sorunları çözer. Ayrıca herhangi bir açık kaynak girişimin üyeleri birbirlerinin yaptığı çalışmalarda değişiklikler yaparak bu çalışmaların iyileştirilmesine katkıda bulunur. Başkalarının, çözümü gelecekte gereken şekilde değiştirebilmesi için belirli kurallar koyabilirsiniz.

Bir açık kaynak projede yinelenen bir yaklaşım izlenir. Bu yaklaşıma göre ekip üyeleri sık aralıklarla prototipler oluşturup paylaşır. Hızlı prototipleme, deney kültürünü teşvik eder. İşe yarayan değişiklikleri daha da geliştirip tutabilir, işe yaramayan değişiklikleri ise kaldırabilirsiniz.

Açık kaynak hareketi, çeşitlilik arz eden bakış açılarını ve konuşmaları teşvik eder. Topluluk oy birliğiyle karar alır ancak aynı zamanda başarıya öncelik verir. En iyi fikirler, açık kaynak topluluğundan daha fazla destek ve katkı alır.

Açık kaynak yazılım lisansları genel olarak özel mülk yazılım lisanslarından daha az kısıtlayıcı nitelikte olsa da izinlerin düzeyi ve aralığı lisans türüne bağlı olarak farklılık gösterir. Yaygın açık kaynak yazılım lisansı türleri aşağıda açıklanmaktadır.

Kamu malı lisans, ilgili yazılımın kısıtlama olmaksızın herkes tarafından değiştirilebileceğini, kullanılabileceğini veya ticarileştirilebileceğini gösterir. Çoğu durumda, kamu malı açık kaynak yazılımların geliştiricileri yazılımlarını telif hakkıyla korumama yönünde bilinçli veya gönüllü bir karar almaktadır.

Hoşgörülü açık kaynak lisanslar, yazılımın nasıl değiştirilebileceğine veya dağıtılabileceğine ilişkin asgari gereksinimlere sahiptir. Apache Lisansı ve Berkeley Source Distribution (BSD) lisansı bu lisans türünün bazı örneklerindendir. Orijinal yazılım telif hakkıyla korunuyor ve açık kaynak olsa da kullanıcılar değiştirilmiş versiyonlarını ticarileştirebilir ve yeniden dağıtabilir.

Kısıtlı Genel Kamu Lisansı (LGPL), açık kaynak bileşenleri kısıtlama olmadan kullanmanıza izin verir. Bu bileşenlere genellikle herhangi bir kodunuza ekleyip kullanabileceğiniz kitaplıklar adı verilen kod modülleri olarak erişilebilir. Uygulamanızda LGPL kaynak kodu kullanıyorsanız uygulamanızı ticarileştirebilirsiniz. Ancak, mevcut LGPL kodunda değişiklik yaparsanız değiştirilmiş versiyonunu yine aynı lisans altında yeniden dağıtmanız gerekir.

• Copyleft açık kaynak bileşenlerde değişiklik yaparsanız tüm yeni kaynak kodu uygulamanızla birlikte yayınlamanız gerekir. Bununla birlikte, uygulamayı yalnızca dahili olarak kullanıyorsanız ve hiçbir zaman kamuya yayınlamıyorsanız bunu yapmak zorunda değilsiniz.
• GPL yazılımlarını değiştirerek oluşturduğunuz yazılımları satabilirsiniz ancak alıcı dilerse bunları yeniden dağıtabilir.
• Yeni kodunuzun telif hakkı beyanında kodun tüm geçmiş yazarlarını belirtmeniz gerekir.

Açık standartlar, teknolojide tek biçimliliği ve birlikte çalışabilirliği destekleyen yazılım geliştirme kurallarıdır. Bu standartlar serbestçe uygulanabilir, benimsenebilir ve güncellenebilir. Dolayısıyla günlük yaşamımızı birçok yönden kolaylaştırırlar.

Örneğin, standartlar her türden makinenin her türden kablosuz yönlendiriciye bağlanabilmesini sağlamaktadır. Dizüstü bilgisayarınızla evinizden veya hangi yönlendiriciyi kullandıkları fark etmeksizin favori kafenizden internete bağlanabilirsiniz. Ancak, standartlar olmasaydı dizüstü bilgisayarınızla uyumlu bir yönlendirici kullanan bir kafe bulmak zorunda kalırdınız!

Standartlar doğrudan kod değildir ve belirli türlerde kaynak kod yazılmasına ilişkin kurallar, kılavuzlar ve teknik özelliklerden oluşurlar. Yazılım standartlarının açık kaynak olarak sınıflandırılabilmesi için belirli kurallara uygun olmaları gerekir. Örneğin, belirli standartları uygulayabilmek için özel mülk teknolojiye gerek duyuyorsanız bu standartlar açık kaynak değildir.

Özgür yazılım terimi, özgür yazılım hareketi olarak da anılan ve yazılım kullanıcıları için belirli özgürlükleri edinmeyi ve garanti altına almayı amaçlayan bir toplumsal hareketi ifade eder. Bu hareket, kullanıcıların aşağıdaki özgürlüklere sahip olmasını amaçlamaktadır:

• Yazılımı çalıştırma.
• Yazılımı inceleme.
• Yazılımı değiştirme.
• Yazılımın kopyalarını paylaşma.

Özgür yazılım bugün kamu malı olan açık kaynak lisanslarını ifade etmektedir. Açık kaynak yazılımlar artık daha fazla lisans türü içeriyor ve özgür yazılım hareketinin aksine kullanıcılara bazı kısıtlamalar getirebiliyor. Ücretsiz yazılım ve özgür yazılım terimleri değişimli olarak kullanıldığından, özgür yazılımların kamu malı yazılım olarak anılması daha uygundur.

Özgür yazılım terimi, belirli bir süreliğine ücretsiz olarak kullanılabilen ticari bir ürünü ifade eder. Abonelik ücreti gerektiren bir ürünün ücretsiz deneme sürümleri veya sınırlı özellikli sürümleri de ücretsiz yazılım olarak sınıflandırılabilir. Ücretsiz yazılıma erişim elde etseniz bile, hiçbir şekilde bu yazılımı yeniden satma, paylaşma veya değiştirme hakkına sahip olmazsınız.